Unë jam një emigrant në Greqi, që po vuaj krizën që ka mbërthyer shtetin helen.
Një pjesë e emigrantëve shqiptarë di se janë kthyer në atdhe.
E di që edhe atje nuk është më mirë, ama edhe këtu në Greqi, vështirësitë janë nga më të ndryshmet…
Është i pamundur përballimi i kushteve pasi jemi të detyruar të paguajmë qiratë, ujë, drita e shpenzimet e tjera për rritjen e fëmijëve. Unë banoj në një lagje të Athinës, në Franxhi, zonë e Neo Kozmos. Më quajnë Shpëtim dhe jam nga Kolonja e Kurveleshit. Prej 10 vjetësh punoj te një punëdhënës grek. Jam moshatar me të. Ia kemi kaluar mirë më parë; nga marrëdhënie pune i shkoja edhe në shtëpi e hanim e pinim bashkë. Pavarësisht krizës, ne kemi patur punë, por ai, kohët e fundit, është bërë bishë, ka filluar nga provokimet, bile provokime në masë. Nuk ka lënë forma pa përdorur.
Unë jam mjeshtër për suvatime dhe sa filloj punën, ai më heq dhe më çon në punë tjetër. Sa filloj punën tjetër, më heq edhe nga ajo punë. Jo vetëm që mund të ndërroj 3-4 procese brenda orarit të një dite, por vazhdon edhe ironizmin me fjalë. Një ditë më tha: “Merr këtë thesin me çimento e çoje në katin e gjashtë, ku punojnë mjeshtrat e mermerit”. E pashë me një shikim tjetër, jo vetëm se do t’ua çoja atyre që nuk kishim lidhje ne, jo vetëm se ata kishin punëtorët e tyre, por edhe si një ofendim për mua, pasi unë mjeshtër! Unë duhet të çoja thesin në katin e gjashtë dhe punëtorët të cilëve u takonte ajo punë, duhet të më bënin sehir mua?! Jo se ofendohesha, por ishte një provokim cinik, pasi punëtorët ishin shumë më të rinj se unë. Me gjakftohtësi u nisa të zbatoja urdhërin, pasi moszbatimi do të ishte me pasoja që do të binin te dy fëmijët që prisnin në darkë mëditjen e babait. Shkova te thesi e u bëra gati ta hidhja në kurriz, por ai më tha ta lija se do ta çonte Spirua, një rumun që bën nga punët më të rëndomta dhe që e urdhërojnë të gjithë. E pashë edhe një herë rëndë, e kapa thesin dhe e çova ku më tha. Ofendimi shkoi më thellë. Më pa mjeshtri i pllakave me thes dhe, kur e ula, më tha: “Na bëj pak llaçin, zoti Xhimi!”. Me të njihesha dhe ai e dinte se punoja mjeshtër e jo punëtor. Fillova ta shaja shqip e greqisht dhe arriti të më kërkonte falje. Vëllai i tij, me një ton zbutës, më tha: “Xhimi, a e kupton pse t’i bëjnë këto lojëra?”. “Nuk jam budalla, i thashë, e di edhe më mirë se ju, por na ka hasur sharra në gozhdë dhe ti nuk e di ç’do të thotë të të hasë sharra në gozhdë. Këto i dimë ne që vajtëm 20 vjet këtu. E di ti ç’do të thotë të këputet kjo sharrë? Nga e keqja ju kemi duruar dhe vazhdojmë t’ju durojmë. E di që efendikoi më mban si mbi gjemba, e di që ai nuk punon më dot vetë se është i sëmurë, e di që mua do të më spostojë, e di që ka rënie në të ardhurat e shumë shtetas të huaj punojnë me një mëditje shumë më të ulët se ne, por e di edhe që cilësinë e punës e bëjnë më dobët nga ne. Ata janë të kënaqur edhe me 15-20 euro në ditë, ata rrinë edhe nga 10-15 veta në një dhomë e nuk u duhet shpenzim si ne me familje, sidomos bullgarët, rumunët, aziatikët e afrikanët; kostoja jonë e jetesës është si dita me natën”.
Kur diskutohej nëse do të hapeshin kufijtë për ne shqiptarët, bisedonim me shokë dhe thonim se nuk do të bëhej ndonjë “qamet” edhe me hapjen e tyre. Doli edhe parashikimi ynë. Jo vetëm nuk pati ndonjë dyndje, por edhe dyndje ka vetëm për festa. Ditët e tjera janë të qeta. Fuqia ekonomike është shumë e dobët jo vetëm e atyre që vijnë për vizita, por edhe jona si mikpritës. Llogarit mua apo shokët e mi që punojnë 2-3 ditë në muaj, llogarit ndonjë që nuk i punon as gruaja nëpër shtëpi dhe hajde të përballosh kushtet ose miqtë.
Një familjeje këtu afër meje i prenë dritat pasi nuk mund t’i paguante. Siguroi një llampë me bateri dhe kaq. Nga halli, ka nga ata që s’paguajnë dot qiratë dhe detyrohen të enden nga njëra shtëpi në tjetrën. Ç’të them? Rastet e vuajtjeve janë të shumta dhe, të paktën hapja e kufijve, u tregon atyre që nuk e kishin njohur emigrimin se deti këtu nuk ishte bërë kos e ata të vinin me lugë në brez. Deti, edhe këtu është me ujë të kripur e bile më të kripur se deti ynë.
Emigrantët e vuajtur këtu nuk janë pak po janë dhjetëra, qindëra, e pse të mos themi edhe mijëra pasi 600-700 mijë emigrantë ka vetëm në Greqi, ndërkohë që dihen vetëm ata që janë me dokumente të rregullta dhe legalizime nuk janë bërë më të paktën pas vitit 2001. Edhe një pjesë të 2004-2005-s ishin legalizime gjysmake…
Kthimi në Shqipëri? Buzë e greminës, det dhe oqean! Ne jemi të kthyer edhe pa u kthyer. Nuk diskutohet kthimi, bile shumë herë jam bërë dhe bëhem gati, por edhe atje, sidomos ndërtimi që ne kemi zanat, nuk ecën e po bëhet më keq. Siç thashë më lart, ne kemi fëmijët që duam t’i rrisim dhe po kalojmë shumë vështirësi. Jemi vërtet midis dy zjarresh që po na i shtojnë streset. Shumë nga ne nuk kanë as shtëpi në atdhe, pasi shumë prej nesh ikëm 20 vjeç dhe tani jemi, për shembull, 40 vjeç… E tashmja është shumë e keqe o miq, po edhe e ardhmja nuk premton më shumë…
