– Jam Meleqi, – dëgjova, pasi shkela “yes” në celular, ku më ra një numër i panjohur. – Erdha në Shqipëri. Kur të dëshirosh, eja më tako.
Kështu kishim rënë dakord më parë. Pas dy dekadash ndarjeje, u njohëm rastësisht në Facebook. Meleqi është fëmija i pestë i Aliut, nga shtatë që ka gjithsej. Aliu është një ish-fshatari im. Them “ish”, se vendlindja jonë në thellësi të zonës së Gorës, nuk ekziston më. Tashmë, fshati është nostalgji për të moshuarit e kuriozitet për të rinjtë. Duke qenë fshat i vogël, autoktonë prej shekujsh, termi fshatar merrte karakterin e vëllazërisë e njerëzit ndanin dhimbjen e gëzimin me njëri-tjetrin në çdo kohë, ashtu si edhe problemet ishin pjesë e kujdo dhe gjithkush kontribuonte sipas mundësisë. Mikpritja, besa e humanizmi janë skalitur nga brezat si vlera njerëzore më të mira, karakteristikë e veçantë e këtyre fshatrave. Nocioni i rëndomtë “fshatar” që përdoret shpesh për njerëzit e pakulturuar nuk kishte vend në atë zonë. Ishte muaji gusht, koha kur kthehen emigrantët. Edhe Meleqi kish shfrytëzuar pushimet e shkollës të fëmijëve dhe mori rrugën në mes të vapës përvëluese me një udhëtim jo të zakontë drejt vendbanimit të prindërve. Nuk kish ardhur për të shijuar freskinë e plazhit apo rivierën shqiptare ashtu si të tjerët, kjo jo se nuk kish dëshirë, por për arsye madhore… Ai vinte për të takuar prindërit e tij të dashur që kishte kohë pa i parë. Pak ditë pas telefonatës, u nisa në fshatin Maliq. Nuk na u desh të hulumtonim gjatë për shtëpinë se deri diku kisha marrë informacionin e duhur. Para meje u shfaq një shtëpi dykatëshe, tani tip vile, karakteristikë e kohës. Doemos, gjithë ajo familje! Më vonë do merrja vesh se aty banonte vetëm djali i vogël i cili sapo ishte fejuar dhe prindërit. Mobilimi i saj në mënyrë të kënaqshme më habitën për mirëqenien e krijuar në pak vite. Brenda do të gjeja përsëri shumë fëmijë, por tani ata ishin nipërit dhe mbesat e Aliut të rritur, disa në adoleshencë. Eh, gjyshërit, gjithmonë të dashur e të dhimbshur, njëkohësisht të lumtur. Meleqin e mbaja mend fëmijë, se atëhere ishte rreth 14 vjeç, ndërsa tani ishte i martuar e me fëmijë. Arsyeja e takimit nuk ishte thjesht kurioziteti i këtij ndryshimi, por fati i përbashkët. Kishim ç’t’i thoshim njëri-tjetrit, për më tepër kur jetonim larg, për mënyrën e jetesës, përshtatja me situatat e diktuara nga koha e jeta, për peripecitë e emigracionit, për jetën e ndryshuar etj.
– Më trego për jetën tënde Meleq në këta 20 vjet, – i thashë, fill sa bëmë përshëndetjet e rastit. Dhe ai filloi…
– Ti ndoshta nuk më mban mend, por unë kam qenë atje te lumi për të ndihmuar njeriun që vinte nga spitali pas gjashtë muaj kurimi, por që për fat të keq, mbeti gjithë jetën në karrige me rrota. Rruga e vetme për në fshat ishte ajo me kafshë samari. Më vinte keq që kish ndodhur kjo fatkeqësi, për më tepër që ai ishte djalë i vetëm. Nuk e kuptoja si do jetonte tani pas fatkeqësisë në atë fshat ku kish filluar degradimi. Sytë më mbusheshin me lot e i fshija fshehurazi. Ndjeja keqardhje. Eh, ku ta dija se… ky fat do përsëritej vite më vonë, por diku tjetër, edhe më i rëndë, më i vështirë, më i pazakontë. Në verën e vitit 1991, mora rrugën për herë të parë në shtetin fqinj nga mali i Gramozit. Ishim tre vetë, unë më i vogli, vetëm 15 vjeç. Njëri nga shokët që kish qenë më parë u bë udhërrëfyesi ynë. Kemi ecur 13 ditë, me rrugë e pa rrugë, natën dhe ditën, me bukë e pa bukë, derisa mbërritëm në qendrën e shtetit europian, ëndrra jonë e munguar në Athinë. Lodhja ishte sfilitëse, vështirësitë të panumërta, gjuhë nuk dinim përveç disa fjalëve “vllaçe” që i kisha mësuar rastësisht e që do të më shërbenin në rrethana të caktuara. Udhëtonim me frikën se policia do të na kapte nga çasti në çast, për të filluar një aventurë tjetër, rinisjen nga fillimi, por kishte raste kur lodhja ishte rraskapitëse dhe uria e papërballueshme, pa lekë në xhep dhe dorëzimi në polici dilte si alternativë zgjidhjeje, për t’u dhënë fund vuajtjeve. Shpejt kujtoheshim se gjithë ajo sakrificë do na ikte kot, por edhe fillimi i aventurës së re qe më e rëndë, ndaj i jepnim zemër vetes e fillonim rrugën duke hequr këmbët zvarrë nga lodhja dhe të këputur nga uria. Me ditë kemi udhëtuar duke konsumuar vetëm kafe me sheqer. Nuk dihet kujt i kish vatur mendja, por ishte një zgjidhje ideale. Shpresa për një jetë më të mirë ishte më e fotë se të gjitha vështirësitë të marra së bashku. Donim të kontribuonim të gjithë vëllezërit nga pak për të përmirësuar jetën e familjes së madhe e më pas të ndërtonim të ardhmen tonë. Kur mbërritëm në atë qytet të madh pa fund, na dukej sikur kishim kapur Amerikën. Fillova punë si kamarier e më pas, bëra çdo lloj pune. Pas katër vjetëve jam kthyer në shtëpi tërësisht i ndryshuar, më i rritur, më i shëndoshë, me flokë të zgjatura, më i burrëruar e familja thuajse nuk më njohu. Më pas filluan të dalin kartat që na mundësonin lëvizjen dhe unë shfrytëzova shansin. Ndoshta nuk e kisha ndërmend ta filloja jetën familjare aq shpejt, por një vajzë e cila vinte shpesh në fshat te tezja e saj, më tërhoqi vëmendjen. Si djalë i ri që isha, merrja dhe ndonjë iniciativë të guximshme, por kjo ndodhte nga ndjenja e dashurisë që kish filluar të ngjizej në zemrën time e dalëngadalë u rrit për të marrë vendimin përfundimtar. Një ditë vendosëm e u martuam, edhe pse jo të gjithë qenë dakord me këtë zgjidhje. Bëra gjithë përpjekjet që të bashkohesha sa më parë në Greqi me time shoqe. Familja u kompletua dhe lumturia u shtua edhe më tepër me lindjen e vajzës tonë. Nuk kaloi as një vit dhe gëzimi përfshiu qiejt kur morëm vesh që fëmija i dytë ishte djalë. Punoja në ndërtim e lodhja ishte e madhe, por fëmijët, edhe pse të vegjël, më çlodhnin duke luajtur e qeshur. Zbavitesha dhe njëkohësisht, isha krenar për familjen time të dashur. A kishte kënaqësi më të madhe se kaq?! Jetoja në një vend të huaj e me punën time të pastër, por të lodhshme kisha krijuar një jetë disi të rehatshme. Kjo, larg asaj që bënte një vendas, por në krahasim me vendin tim, them se ishte normale. E megjithatë, në të ardhmen do ta përmirësoja edhe më tej cilësinë e jetesës, por… diçka jo e zakontë, aspak normale, do të ndodhte një ditë vere, për ta ndryshuar kryekëput rrjedhën e zakonshme të jetës time…
Nuk di pse firma ku punoja, ende nuk i kishte pezulluar punimet ashtu siç ndodhte gjithandej në ndërtim në muajin gusht. Ndoshta në Iraklis nuk funksiononte ky rregull. Ishte ditë e martë e kjo ditë thuhet që është ters, po ku ta dija unë se do ishte tragjike?! U nisa si gjithmonë herët në punë. Hipa i pari në katin e dytë të ndërtesës ku punonim e më pas, të tjerët. Poshtë ishte stacionuar vinçi gjigand, gërvishtës i qiellit, që bënte ngarkimin dhe shkarkimin e materialeve në ndërtesën që rritej e rritej me krahët tanë të vegjël. Makinisti filloi ngjitjen e materialeve, por teksa manovronte për të lënë materialet, bëri një lëvizje krejt të gabuar duke më goditur mua. U plasa në hekurat e betonit si të kisha qenë një shkop druri ardhur nga malet. Edhe sikur ta kisha parandier, mënyra e befasishme e manovrimit dhe pesha e kovës 80 tonëshe ishin të papërballueshme. Nxjerrja nga hekurat ishte dhimbje më e tmerrshme sesa momenti i rënies mbi to, gjë që ndikoi më vonë në përkeqësimin e shëndetit tim. Përfundova në spital në gjendje të rëndë, me pak shpresa për jetën. Pas dy ditësh gjumi letargjik nga narkoza e pashë vetens shtrirë në krevat, krejt i palëvizur, rrethuar me fasha në kraharor deri mbi kokë, në qafë vënë rrethore ashtu siç u vihen qeve kur lërojnë arat, në këmbë çizme. Më thanë se më kishin bërë një operacion që kish zgjatur 12 orë. Siç duket, përpëlitja mes jetës dhe vdekjes ka qenë e gjatë dhe e vështirë. Dyluftimi ishte i ashpër, por kish fituar jeta, duke mundur vdekjen. Pak ditë më vonë më trasportuan në një nga spitalet e Athinës, më të specializuara për këtë qëllim. Aty do të merrja vesh se brenda trupit tim, në pjesën poshtë qafës, më kishin vendosur një pjesë metalike tepër të shtrenjtë që bënte bashkimin e dy pjesëve të kraharorit, si zëvendësim i pjesëve të dëmtuara.
Në laptop kishte dhjetëra grafi të marra në kohë e dimensione të ndryshme, të cilat kish dëshirë të m’i tregonte. E shihja atë paftë me vida e bullona, kostoja e së cilës shkonte deri në 50 mijë euro mbërthyer kockë pas kocke e çuditesha si kish mundur t’i bënte ballë ai njeri atij vinçi 80 tonësh. Vetëm një trup i fortë si ai dhe me zemër luani mundi ta përballonte fatkeqësinë…
– Po më tej, si vazhdoi jeta Meleq? – e pyeta me zë të ndrojtur, pa dashur t’ia lëndoja plagët shpirtërore.
– Në spital, ndenja dy vjet. Pranë më rrinte bashkëshortja me zemër të ngrirë e me shpirt të brengosur, por me shpresë të palëkundur. Vëllezërit e mi të lënduar nga ngjarja, por të pakursyer, vunë në dispozicion gjithçka që unë të mos kisha asnjë shqetësim. “Vetëm të shërohesh, thoshin ata, pa çdo gjë rregullohet”. Gjatë kësaj kohe, ushqehesha me sondë. Më ngrinin ndenjur nga një orë në ditë, për t’u ambientuar dhe me shpresën e rehabilitimit. Nuk ishte fjala se nuk komandoja dot as këmbët e as duart, por problemi më i madh e që mjekët nuk po i gjenin zgjidhje, ishte mpiksja e një pjese gjaku në mushkëri, që mund të më çonte në fatalitet. Gjashtë muaj kam qenë me temperaturë 40 gradë, aq sa dhe gjaku i mpiksur përbënte rrezikun e jetës. Vetëm kur kjo mori fund, edhe shëndeti im u përmirësua disi. Atëhere fillova të shpresoja se rreziku kish kaluar, por e ardhmja ende nuk qe aspak e qartë. A do mundesha unë të riaftësohesha? Nëse po, sa? Që nga ajo kohë në spital dhe ende sot, vazhdoj të bëj fizioterapi intensive. Në spital e bënte fizioterapistja, ndërsa më vonë, individualisht, në shtëpi. Në sajë të punës së palodhur të bashkëshortes e vullnetit tim të hekurt, sot kam arritur të përdor duart disi normalisht dhe shpresoj që diçka të kem përmirësim edhe te këmbët. Nga tetraplegjik, të kthehem në paraplegjik. Falë librezës së shëndetit, munda të kurohesha me kosto minimale, se ndryshe, edhe pse vëllezërit nuk do kursenin asgjë, përsëri nuk do mund t’ia kisha dalë mbanë.
– Ndoshta diku ke bërë mirë, – i tha ime shoqe, – ndaj të ka ndihmuar fati…
– Dy ditë para se të ndodhte aksidenti, më erdhi në shtëpi një shoku im. Isha i lodhur sepse sapo isha kthyer nga puna. “Kam nevojë për ty Meleq, më tha me ndrojë, më duhet ndihma jote”. Prisja me ankth se ç’do të thoshte. “Kam time shoqe në gjendje të rëndë në spital, kërkojnë t’i futin gjak, por duhet direkt nga trupi në trup”. Ai e dinte që gjaku im ishte i përshtatshëm se kisha dhuruar edhe një herë më parë. “Po për këtë mërzitesh ti? Eja të shkojmë menjëherë”, i thashë. Unë gjithnjë kam patur moto të jetës: Ndihmo kur ke mundësi dhe mos bëj asnjëherë keq…
Në fakt, kjo që thoshte ishte e vërtetë, se një kushëriri im, Blerti, afërsisht moshatar me të, kur i thashë se do shkoja te Meleqi, më tha: “Ai është djalë i gjallë, i afruar, i komunikueshëm e i papërtuar për të ndihmuar të tjerët. Dërgoji të fala e kërkoji ndjesë që nuk po e takoj”.
Do të donim të kishim takuar bashkëshorten e tij, atë që pa frikë mund të quhet heroinë e kohëve moderne. Liberalizimi i jetës familjare nuk kish tretur tek ajo virtyte të vyra të njeriut me tipare njerëzore, që shpesh etiketohen si të vjetëruara, e njeriut që i duhet të luftojë kundër rrjedhës. Në fakt, në kësi rastesh, forcat e kundërta shtohen herë padashje e herë të qëllimshme, në kuadrin e një jete më të mirë, por në fakt, në anën tjetër, bëhet lëndimi deri në humbje.
Ai ka vajzën e bukur, Paulën 7 vjeçare, aq shumë të zgjuar, tek shkruan në çat me fjalë herë-herë të pakuptimta nga shqipja ende e pamësuar mirë (mësues janë vetëm prindërit) dhe vogëlushin që sapo do fillonte shkollën. Më shkriu së qeshuri Paula kur pyetjes sime: “A mëson në shkollë?” i dha përgjigjen e mençur: “Nuk lëmë njeri të na e kalojë në klasë”. E kishte fjalën jo vetëm për vete, por edhe për shqiptarët e tjerë. Ata i jepnin Meleqit fuqinë e mbijetesës, kënaqësinë e jetës, lumturinë e të ardhmes, si busull orientuese në rrugët e panjohura të jetës ndryshe. Tani, së fundi, mësova se ai kish hyrë në shtëpinë e re mundësuar nga firma si dëmshpërblim i aksidentit.
Në ikje, ai i dhuroi mysafirit një karrige me rrota sjellë posaçërisht nga Greqia, edhe pse atje e kish blerë konsiderueshëm. Kështu, Meleqi vërtetoi edhe një herë shpirtin fisnik dhe zemrën bujare që e karakterizon. Kam besim se me vullnetin e tij të hekurt, me punën e palodhur e me besim të patundur, në të ardhmen do të ketë përmirësime edhe më të mëdha. Të uroj shëndet e lumturi ty dhe familjes tënde të mrekullueshme!
Nga miku yt, Toni. S.