Të gjithë e dinë gjeografinë e Qipros ,si një ishull në verilindje te detit Mesdhe ,si një nyje lidhëse mes Azisë se vogël dhe Europës ,një pikë kyçe, ku prej saj mund të zotërosh gjithë Mesdheun… Ajo ka një popullësi me prejardhje greke dhe turke ,të cilat para viteve 1974, bashkëjetonin në harmoni në një teritor të pandarë ,të drejtuar nga një qeveri e zgjedhur me votën e të dy komuniteteve .Duket sikur lufta e vitit 1975 ,që shpuri në ndarjen e territorit të vendit ,të popullsive e të kulturave në këtë vend ,lindi si xhelozi e ekstremizmit të djathtë në të dy vendet ,të cilët nuk mund ta duronin integrimin dhe bashkjetesën mes dy komuniteteve .Ndaj ,këto forca politike duke qënë në pushtet si në Qipro ,në Turqi dhe në Greqi ,nuk e patën problem të provokonin luftën .Operacioni I ushtris turke I koduar “Ajsheja po shkon për pushime “, shkëputi gati një të tretën e teritorit të Qipros .Përdorimi I forcës nga të gjitha palët ndërluftuse ,shpuri në terrorizimin e popullsisë , në vrasje masive e në grabitjen e pasurisë së tyre . Problemet gjeostrategjike dhe ishullore të Qipros ,nuk mund të kuptohen dhe vlerësohen ,jashtë konteksit historik ,gjeografik ,mardhënieve ndërkombëtare ,të shkuarës të këtij vendi .Në mitologjin e Olimpit ,gjen të flitet edhe për këtë ishull .Qipriotët mburren kur të shpjegojnë se Qipro do të thotë bakër ,duke përgjithësuar emrin e kësaj periudhe historike .Po kështu në malin më të lartë të ishullit ,në Trodhos ,Faruku I Egjiptit ,kishte kampin e përvitshëm të pushimeve verore .Në vende të ndryshme muzeale dhe arkeologjike ,mundohen të të tregojnë copëza gjurmësh të lëna në këtë vend nga perandoria e Aleksandrit te Madh ,nga persët ,ata romakë , osmane etj .Por ,më tepër se të flitet në këtë shkrim për historiografine e Qipros ,rënësi ka të përpiqemi të themi dicka rreth titullit të këtij shkrimi ,se ku është shkretëtira dhe ku ,mrekullia e ngritur ,mbi të . Duket se zoti me rastin e Qipros ,donte të provonte se sa është në gjendje njeriu të sfidojë natyrën ,të ngrihet mbi të ,të ndërtojë mrekullira .Pothuaj gjith territori I këtij vendi si të thuash ishte vazhdim I shkretëtirave,aziatike dhe atyre afrikane ,toka shtufore dhe ranore ,mjedisi pothuaj në cdo kohë ishte I mbytur me një llojë pluhuri afrikan ,temperaturat ishin mjaft të larta ,mbi 40gradë ,megjithatë prodhimet bujqësore dhe blegtorale ishin të larta duke plotësuar nevojat e vendit ,madje shumë produkte eksportoheshin .Pra ,njeriu ,teknologjia e lartë ,politikat stimuluse shtetërore ,konkurenca e ndershme dhe një lloj prirje që me sa dukej ishte kthyer si një traditë për mbivlerësimin dhe konsumimin e mallit vendas ,ishin sfida e parë e qipriotëve , ndaj natyrës .Edhe pse i rrethuar nga deti ,burimet natyrore ujore, brenda vendit ,pothuaj e mungonin . Falë përkujdesjes njerëzore dhe ndërtimit të një sistemi të rezervuarve artificial ku grumbullohej dhe menaxhohej çdo pikë ujë duke sfiduar edhe thatësirën tepër agressive . Arkitektura e ndërtimeve të qyteteve,dhe gjithë infrastrukturës së vendit ,tregonte se pushteti atje e kanë mbajtur në kontroll të plotë hapësirën e vendit . Vendasit , dukej se ishin përshtatur me një llojë militarizimi të vendit ,me një shumllojshmëri ushtrish ,me situatat politike dhe ushtarake , ku në ndonjë rast edhe të tensionuara e kërcënuse .Sa futeshe në Lefkosi ,kryeqyteti i vendit ,në pjesën turke,një flamur I madh I ndërtuar me gurë ,ku më tepër se tregonte vijën ndarëse të kufirit ,ishte një mesazh force ,ku donte të tregonte se pas atij flamuri qëndronin në gatishmëri për luftë ,80 mijë forca turke të justifikuara se mbronin të drejtat e kërcënuara të qipërjotëve turq .Përballë tyre , forcat e sigurisë qipriote dhe ato greke . Në zonën gri , ishin forcat e Këshillit të Sigurimit .Prezenca e tyre qoftë edhe duke shetitur në Lefkosi ,apo qytete të tjera ,krijonte te qytetaret qipriot nje lloj sigurie për një jetë të qetë dhe normale . Shpesh herë gjumin e qytetareve të Lemesos ,qyteti I dytë më I madh I vendit ,e prishnin skuadriljet e avjonëve të ngritur nga bazat angleze ,në këtë qytet .Thonë se në afërsi të zonave qipriote ku kërkohet naftë shpesh janë prezent edhe luftanije të superfuqive . Me sa duket qipriotët ,ky, llojë militarizimi nuk I pengon të zhvillohen ,të rrisin mirqënien ,të pranojnë sovranitetin qoftë dhe disi të kufizuar ,të ndërtojnë politika integruse dhe bashkpunuse në vecanti me vendet fqinjë dhe ato të Bashkimit Europjan,si mundësi për të zgjidhur problemet e mbetura pezull nga historia . Mjetet e masmedjave qipriote e trjtonin si sfidë lajmin se vendi është në prag të daljes nga kriza duke perjashtuar nevojën financjare të BEdhe BB. Për ne shqiptarët më tepër se modelet ekonomike ,përvojat e ndërsjellta ,bashkpunimet konstruktive ,Qiprua , njihet thjesht si nocion gjeografik ,një vend disi me mirëqënie ,ku shtresa e mesme e shoqërisë luan një rol alternative dhe konkurues ne sistemin politik ,të vendit .Por Qiprua ,kohët e fundit është bërë i njohur edhe pse disa politikanë shqiptarë ,kanë fshehur paratë në bankat , qipriote ,për qëndrimin disi fanatik dhe të pa justifikuar ,të këtij vendi për njohjen e Kosoves si shtet ipavarur,edhe pse të dy vendet kanë patur histori të njëjta ,kanë të njëjtat kërkesa ndaj faktorit ndërkombëtar .Politika e dy standarteve për zgjidhjen e problemeve të njejta ,jo vetëm se nuk është parimore dhe e ndershme ,por një shkak më tepër për të humbur sovranitetin dhe integritetin e vendit tënd .
.Agron BERDAJ
‘
